Categorie: Boekentips

Overstroomd – Eva Moraal YA2

Posted on by Esther van der Heijde

Overstroomd – Eva Moraal

Young Adult, niveau 2

‘Overstroomd’ is een dystopie waarin hele gebieden ondergelopen zijn, er nog steeds overstromingen plaatsvinden en daarbij mensen verdrinken als gevolg van de klimaatverandering. Laatst hoorde ik op de radio dat door de opwarming van de aarde de zomers steeds warmer worden en de winters niet per se kouder… Dit boek is vooral een spannend verhaal, maar wellicht hoopte de schrijfster ook dat jongeren hierdoor wat milieubewuster gaan leven.
Hoewel het heel erg is dat mensen verdrinken en gebieden onderlopen, hebben de Grote Overstromingen nog een ander heftig gevolg: de verdeeldheid tussen de mensen. De Drogen zijn de rijken die veilig achter de dijk wonen in Gesloten Gemeenschappen (GG). De Natten, je raadt het al, hebben het minder breed en wonen in moerassige gebieden die als eerste weer onderlopen bij een overstroming. De Drogen en de Natten denken vaak nogal minachtend en doen en praten nogal respectloos over elkaar. Er is ook een verzetsgroep die hoopt meer gelijkheid tussen de mensen te bereiken: de Nationale Alliantie tegen Terreur en Onderdrukking (NAtTO). Door de Drogen wordt dit gezien als een terroristische organisatie. Hoewel wij bij oorlog denken aan hele legers die tegen elkaar vechten en dit steeds losse (maar wel heftige) acties zijn, wordt het in het boek wel oorlog genoemd.
We volgen Nina en Max. Nina is een Droge die woont in GG1. Haar vader is de gouverneur van de Vijf Gewesten. Max is een Natte die woont in Wijk Zeven, de slechtste wijk. Max’ broer zit bij NAtTO. Beiden zijn ze iemand verloren aan het water.
Omdat haar school ondergelopen is, moet Nina naar een nieuwe school: een Natte school. Ook op school merk je de verdeeldheid en de minachting tussen de Drogen en de Natten. Nina is op deze school aangemeld met een andere achternaam, want het is beter als niemand weet dat ze de dochter van de gouverneur is. Nina en Max volgen een paar vakken samen en moeten samenwerken. Eerst zijn ze hier niet blij mee, maar al snel zoeken ze elkaar juist op en worden ze vrienden en meer. Dit blijkt een gevaarlijke vriendschap/liefde te zijn…
Nina en Max zijn natuurlijk heel verschillend. Ik vond het heel leuk dat de schrijfster dat ook met haar schrijfstijl laat zien. Zo gebruikt ze een schrijfstijl met langere zinnen en enkele wat ouderwetse woorden wanneer Nina aan het woord is en hebben de hoofdstukken waarin Max vertelt korte zinnen en een ‘Fuk’ hier en daar.
‘‘Wat wil je?’
‘Ik wil…’ Hij tuit zijn lippen. ‘Ik wil weten of ’t waar is. Wat de Drogen zeggen over je pa, dat-ie een terrorist was.’
Hij wacht op een antwoord, een antwoord dat ik niet heb.
‘Nee, mijn pa was geen terrorist.’
Op het moment dat ik het zeg, weet ik ’t zeker. In deze rotzooi is zelfs Harry geen terrorist. Een lul en een moordenaar, ja, maar geen terrorist. Wat pa ook van plan was, wat-ie ook heeft gedaan, hij was geen terrorist. Dat zijn Droge woorden.‘
Dit boek deed me sterk denken aan The Hunger Games. Een belangrijk (en leuk en verrassend) verschil is het perspectief. The Hunger Games, en andere populaire jongerendystopieën, vertellen het verhaal maar van één kant van de oorlog: het verzet. Hier lezen we beide kanten. Vanuit Nina lees je ook hoe de acties van NAtTO voor de Drogen zijn; zij ziet bijv. een gebouw waar ze wel eens met vrienden kwam in vlammen opgaan! Logisch dat NAtTO in de ogen van de Drogen terroristisch is. Maar de acties van de Drogen zelf zijn eigenlijk net zo erg. Zij volgen de wet wel, maar verdraaien die gerust. Hierdoor kan dit verhaal voor leraren een mooie opening zijn om het te hebben over heftige onderwerpen als oorlog of terrorisme, of, om het wat kleiner te houden, om te laten zien dat een verhaal twee kanten heeft en de schuld vaak bij beide kanten ligt.
Overstroomd is heel goed geschreven, zodat je je goed kan inleven in beide personages. Het houdt de aandacht vast en zet je aan het denken, maar ook als je geen behoefte hebt om je echt bezig te houden met zulke heftige (ik had nog veel spannendere en interessantere citaten uitgekozen, maar die verklappen te veel) dingen, wil je dit lezen, want het is gewoon een héél spannend verhaal.

Toen ik het boek uit had, voelde het verhaal wel afgerond, maar toch zijn er nog best veel open eindjes. Ik hoop op een vervolg, maar het is natuurlijk ook leuk om een opdracht voor de leerlingen te bedenken die ingaat op de open plekken van dit verhaal.

Geschikt voor: de officiële leefstijdscategorie van het boek is 15+
Soms vinden iets jongere leerlingen zulke boeken ook erg leuk en wat betreft leesniveau vind ik het geschikt voor klas 2 en 3. Er zitten wel wat heftige thema’s in. Nina wordt een keer bijna verkracht, ze wordt ontvoerd. Max en Nina hebben ook seks (dat wordt wel mooi omschreven vind ik). En natuurlijk alle geweldsincidenten / terroristische aanslagen en de ongepaste reactie van de regering.
Houd dit in gedachten als je het boek aanraadt.
    Thema’s: discriminatie, familie, geheimen, liefde, moord, oorlog, ontvoering, verlies

Boekentips:

  • In transit’: ook een dystopie voor Young Adults waarin de mensen verdeeld zijn. Er zijn dan nieuwe mensenrassen dankzij technologie / wetenschap. Zij worden niet geboren, maar gemaakt. In hun ogen zijn wij, de minder-ontwikkelde mensen… apen. Dat boek is wel iets moeilijker dan Overstroomd. Daarin zijn namelijk uitspraken, gebeurtenissen en voorwerpen die we nu nog niet kennen. In Overstroomd komen ook voorwerpen voor die nu nog niet bestaan, maar in mijn beleving lijken ze wel erg op dingen die we al wel hebben, zoals een HC (handcomputer) denk ik een verder ontwikkelde smartphone is en een Lezer waarschijnlijk gewoon een soort e-reader.
  • ‘De sprookjesverteller’ speelt zich af in de huidige samenleving, maar het liefdesverhaal hierin doet me denken aan dat van Nina en Max. Ook daar is het meisje rijk en de jongen niet. Zijn zusje en hij zouden in de pleegzorg moeten, maar hij wil dat voorkomen. En ook in dat boek doet de jongen iets onvergeeflijks, maar kan het meisje hem dat toch vergeven. Zó mooi om te lezen dat liefde alles overwint ❤

‘In transit’ en ‘De sprookjesverteller’ zijn boeken met leesniveau 3.

De Taak – Robert Pollack

Posted on by Esther van der Heijde

De Taak – Robert Pollack

Ik merk vaak dat het de interesse van leerlingen wekt als een boek gebaseerd is op echte gebeurtenissen of personen. Dat is ook bij dit boek het geval.

De schrijver van dit boek over een rechtszaak, Rob Polak, zit zelf ook in de juridische wereld. Hij weet waarover hij het heeft, omdat hij rechter en advocaat is.
Daarnaast is het misdrijf / de rechtszaak / het onderzoek uit het boek gebaseerd op een situatie die in 2009 echt heeft plaatsgevonden. Hierbij deed de Russische advocaat Magnitsky onderzoek naar belastingfraude en corruptie. Toen hij bekend wilde maken wat hij had ontdekt, werd hij zelf opgepakt.

Hoewel dit een inspiratiebron was voor de schrijver en het verhaal officieel fictie is, komen veel aspecten wel overeen. Een paar voorbeelden daarvan zijn de mishandeling in de gevangenis en het tekort aan medicatie. Dankzij Magnitsky’s zaak heeft een aantal landen nu een nieuwe wet omtrent mensenrechten en corruptie. Nederland krijgt waarschijnlijk een variant op deze wet.

Het boek begint in 2010 bij Zachov die zijn eigen bedrijf niet meer in mag. Hij vraagt om zijn advocaat Mazovski, maar die is niet beschikbaar, want hij is opgepakt. De rest van het verhaal speelt zich af in 2013. Zachov speelt nog maar een kleine rol en Mazovski geen: hij is in 2011 overleden. De hoofdpersonen zijn Steffen en Christine van de Raad van Europa die de zaak onderzoekt.
Je leest hoe ze met elkaar omgaan, wat ze in Rusland beleven en vooral: hoe het onderzoek verloopt. Ze interviewen verschillende betrokkenen. Je leest het interview zelf, of ze tevreden zijn over het verloop en hoe ze de verkregen informatie interpreteren.

Vooral Steffens verhaallijn over wat ze zelf ondernemen in Rusland is interessant. Hij is ook een stuk ondernemender dan Christine die zich vooral bezighoudt met het thuisfront en de voorbereiding op de rest van het onderzoek. Steffen raakt bevriend met een Russische kunstenaar met een interessante… ‘hobby’. Hij vraagt of Steffen iets voor hem wil doen. Steffen vraagt zich constant af of schilder Dimitri te vertrouwen is of dat hij hoopt informatie over de zaak te ontfutselen. Andersom wordt Steffen door Dimitri en zijn vrienden ook getest op betrouwbaarheid. Rusland staat nou eenmaal bekend om corruptie en je kunt er niemand vertrouwen, zeker Steffen en Christine die er zijn voor een politiek gevoelig onderzoek niet. Er lopen uiteindelijk verschillende verhaallijnen door elkaar heen die uiteraard toch bij elkaar blijken te horen. Ze worden ook vaak in de gaten gehouden: door getuigen/ondervraagden die liever niet willen dat ze in hun zaakjes wroeten, door de Russische veiligheidsdienst, door een privédetective en door een zogenaamde terroristische organisatie. 

Ook maakt Rusland gebruik van iemands zwakke plekken.
‘‘De Russen zijn dol op chantage, dus eventuele kwetsbaarheden wil ik nu in beeld hebben.’
‘Georges en ik zijn keurig getrouwd, Xavier is nog te jong om de misdaad in te gaan, en trouwens ook veel te lief, we betalen onze hypotheekrente elke maand op tijd, we hebben geen andere schulden, ik gok niet, gebruik geen drugs en heb geen vijanden voor zover ik weet. En ik heb ook geen affaire.’ Nu lachte ze voluit. Het was allemaal waar, hield ze zichzelf voor.
‘Heel mooi, dat is wat ik wilde horen.’‘
Een citaat tussen Christine en haar leidinggevende voordat ze naar Rusland vertrekken. Vooral het een-na-laatste zinnetje van dit citaat verklapt al een beetje dat Christine later in de problemen komt…

Ik merkte wel dat dit boek een hoger leesniveau heeft. Officieel is het een thriller, maar ik vond het erg lang duren voordat ik het echt spannend vond, terwijl volwassenboeken van niveau 1 en 2 veel meer actie bevatten, meteen vanaf het eerste hoofdstuk. Bij dit boek draaide het eerste deel om het verkrijgen van informatie om het verhaal en de personages te begrijpen voordat het spannend wordt.

Verder vond ik het lastig om alle personages te onthouden. Ze worden soms bij hun voor- en soms alleen bij hun achternaam genoemd en dan zijn ze ook nog eens Russisch, waarbij namen een beetje aangepast worden bij een huwelijk. En er is sowieso al een vrouwelijke variant op elke achternaam, Kalinin wordt bijvoorbeeld Kalinina. Ook kwam Zachov, uit hoofdstuk 1, pas vele hoofdstukken later weer terug en had ik eerst niet door wie hij ook alweer was. Achterin zit wel een lijst met personages die je tijdens het lezen zou kunnen gebruiken. Hoewel dat aan het begin benoemd wordt, wist ik dat tijdens het lezen al niet meer; gelukkig begreep ik het verhaal toch. Maar het leek me een handig tip voor wie tegen hetzelfde aanloopt.

Hoewel het boek dus niet meteen spannend is, nodigt het toch uit om het verder te lezen dankzij het mysterie. Natuurlijk wil je als lezer toch weten wat er precies met Mazovski is gebeurd, waarom hij in de gevangenis kwam en wie er dus liegt.

 

Het boek staat (nog) niet op bekende websites die er leesniveaus aan toekennen, maar zelf schat ik het in op leesniveau 3. Het boek heeft als doelgroep volwassenen. Door de combi van doelgroep en leesniveau zou ik het adviseren voor de bovenbouw en evt. klas 3 van de hogere niveaus. (Zelf geef ik les aan havo en vwo onderbouw.)