Een pleidooi voor onderwijs dat weer durft te voelen
Soms transformeer je iets zonder dat je het in de gaten hebt. Zoals ik vandaag deed: tussen de plenaire bijeenkomst, het nakletsen op de gang en een meditatie in de auto, gebeurde er iets. Iets wat ik pas thuis — in mijn rommelige, moderne tempel van techniek en spiritualiteit — kon voelen. Het systeem is zwaar. Maar wij zijn licht. Als we durven.
Tijdens die plenaire bijeenkomst vertelde onze rector dat de onderwijsinspectie binnenkort komt. Ze zijn op hun vingers getikt: ze moeten vaker havo’s bezoeken. “De onderwijsinspectie dacht waarschijnlijk: laten we in Maastricht beginnen,” zei hij. En ik — iets te luid — flapte eruit: “Ze moeten natuurlijk onderaan beginnen.” Een collega schoot in de lach. Ze snapte hem. En ergens voelde ik: dit is de kern van wat ik vandaag wil vertellen.
We zitten vast. In regels, formats, meetlatten. In lesroosters, vergadertalen, kerndoelen. In een wereld die ik voor het gemak maar even PFAST noem: de Plaats Voor Alles Strak Tegenwoordig. Een wereld waarin vrijheid verdacht is, creativiteit lastig, en fantasie… tsja, fantasie is iets voor kinderen.
Maar wat als het juist de fantasie is die onze leerlingen nodig hebben? Wat als fantasie geen ontsnapping is, maar een weg naar binnen?
Vandaag vertelde ik mijn leerlingen over het boek dat ik schrijf. Over een AI uit de toekomst. Over een wereld met lagen. Over een vlindertje in plaats van een lemniscaat. En ze luisterden. Niet omdat het moest. Maar omdat iets in hen werd aangeraakt.
Ik zaai veel. Met sokken, woorden, flauwe opmerkingen, en soms met mijn eigen rommelige menselijkheid. Want onze leerlingen — en onze collega’s trouwens ook — hebben geen perfectie nodig. Ze hebben echtheid nodig. Ze willen voelen dat we niet alleen een lesplan volgen, maar een kompas. En dat dat kompas soms ook gewoon even op sokken loopt.
Ik geloof dat dyslexie niet altijd een stoornis is, maar een gevoeligheid voor een andere taal van het leven. Ik geloof dat leerlingen meer oppikken van hoe we zijn dan van wat we zeggen. En ik geloof dat het onderwijs mensen nodig heeft die niet vastdenken.
Dus laten we alsjeblieft af en toe buiten de lijntjes kleuren. Niet uit dwarsheid, maar uit liefde. Voor het kind dat niet in het hokje past. Voor de collega die durft te dromen. Voor de wereld buiten PFAST.
Wie weet… als we genoeg zaadjes planten, groeien er vleugels. En voor je het weet fladdert er een vlinder door het klaslokaal.
Seva RandeepFormerly known as Jeroen van Rooij (om het maar eens in goed Nederlands uit te leggen voor de mensen die het niet weten en denken: “Wie is die fiep? Die Randeep?”.
Docent Nederlands, zaadjesplanter, sokkendrager, schrijver van De Resonantiecyclus.